گزارش بیست و یكم؛
دانش بنیان و نخبگان در آینه کلام رهبری
بیست و یکم: نگاه ژرف مقام معظم رهبری به موضوعات علم، فناوری و دانشگاه راهگشای مشکلات این روزهای دانش و فناوری است و اگر فعالان عرصه علم و دانش به آن توجه نمایند شاهد رشد هرچه بیشتر این حوزه ها خواهیم بود.
خبرگزاری مهر - گروه دانش و فناوری: سال ۱۴۰۱ در حالی تمام می شود که همانند سالهای گذشته دانشگاهیان و دانشجویان و فعالان عرصه علم و فناوری از نگاه روشنگرانه رهبر معظم انقلاب سود جسته اند. نگاهی ژرف در سال ۱۴۰۱ که با تاکید ویژه به تولید دانش بنیان، موضوع علم و فناوری و دانشگاه را بعنوان کلید و چاره مشکلات کشور معرفی نمود. هر چند در این میان موضوع نخبگان نیز مورد توجه ویژه قرار گرفت. نکته مورد توجه در دیدارها و بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در حوزه های مختلف اینست که با نگاهی همه جانبه به موضوع علم و فناوری نگریسته می شود و موضوع هایی مانند ترسیم نقشه راه برای تحقق «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین»، تاکید ویژه بر دانش بنیان شدنِ شرکتهای تعطیل یا نیمه تعطیل، ارتقای کار نخبگان، تعیین ضوابط کیفی و اولویت برای توسعه شرکت های، نخبه پروری برای پیشرفت و حل مسائل، شناسایی هدف دشمن در دانشگاه ها، لزوم افزایش همکاری دانشگاه و صنعت، توسعه علم نافع برای موضوعات راهبردی و اساسی، انتظار از نخبگان برای حل مسائل کشور، انتظار از دستگاه ها برای پشتیبانی از نخبه ها، اصلاح شاخص ارزیابی نخبه، کارآمدی تفکر بسیجی در سنگر علم، لزوم ارتباط بین المللی مجموعه های دانشجویی، به کارگیری زنان فرزانه در رده های تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور و لزوم توسعه زبان فارسی در جهان علم در بیانات ایشان مورد تاکید قرار گرفته است. در این گزارش به مرور مهم ترین بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با علم و دانشگاه در طول سال ۱۴۰۱ می پردازیم: ترسیم نقشه راه برای تحقق «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» اول فروردین ۱۴۰۱ مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران به تبیین شعار سال ۱۴۰۱ بعنوان سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» پرداختند و تاکید کردند: «حرف امروز من اینست که برای رشد اقتصاد کشور و اصلاح امور اقتصادی کشور، به صورت قاطع باید به سمت اقتصاد دانش بنیان حرکت بکنیم؛ اقتصاد دانش بنیان» یعنی چه؟ یعنی این که دانش و فناوری پیشرفته نقش آفرینیِ فراوان و کاملی داشته باشد در همه عرصه های تولید اگر ما این سیاست را دنبال کردیم و دانش را پایه و زمینه ی اقتصاد کشور قرار دادیم و بنگاه های اقتصاد دانش بنیان را افزایش دادیم منافع زیادی برای کشور و برای اقتصاد کشور خواهد داشت: هزینه ها را کاهش می دهد؛ بهره وری را افزایش می دهد؛ کیفیت محصول را زیاد می کند، محصولات را رقابت پذیر می کند؛ یعنی در بازارهای جهانی، ما می توانیم از این محصولات بعنوان محصولات رقابت پذیر استفاده نماییم. ما شرکت دانش بنیان داریم لکن باید افزایش پیدا کند. ما هم اکنون قدری کمتر از ۷۰۰۰ شرکت دانش بنیان داریم. این تعداد حدود ۳۰۰ هزار اشتغال مستقیم ایجاد می کند، توقع من از مسئولین اینست که صد درصد افزایش پیدا کند، یعنی شرکتها دو برابر بشود. ازاین رو ۳۰۰ هزار اشتغال مستقیم تبدیل خواهد شد به ۶۰۰ هزار اشتغال مستقیم در سال ۱۴۰۱. البته این [کار] سبب این نشود که ما یک شرکتی درست نماییم و اسمش را بگذاریم دانش بنیان، در حالیکه دانش بنیان نباشد؛ نه، حقیقتاً شرکتهای دانش بنیان [درست شود]؛ چون شرکتهای دانش بنیان مال مردم است؛ مردم، جوانها این شرکتها را می سازند لکن دستگاه ها بایستی از اینها حمایت بکنند. اشتغال آفرینی با همین شرکتهای دانش بنیان به دست خواهد آمد؛ اشتغال هم زیاد خواهد شد.» تاکید ویژه بر دانش بنیان شدنِ شرکتهای تعطیل یا نیمه تعطیل؛ ارتقای کار نخبگان با دانش بنیان شدن تولید رهبر معظم انقلاب در ۲۳ فروردین ماه ۱۴۰۱ در دیدار مسؤلان نظام در دهمین روز از ماه مبارک رمضان به موضوع پیشرفت علمی و صنعتی و پیشرفت فناوری های کشور اشاره کردند و فرمودند «یک مسئله همان مسئله شعار سال است که گفتیم تولید با آن دو خصوصیت: یکی خصوصیت دانش پایه بودن، دانش بنیاد بودن؛ یکی هم خصوصیت اشتغال آفرینی. ما کارخانه ها و شرکتهای تعطیل یا نیمه تعطیل در قسمتهای پایین دستی که بسیار هم زیاد است، ازاین رو دانش بنیان شدنِ شرکتها متوجه این شرکتها می تواند بشود؛ یعنی می تواند حتی فرصتهای شغلی را چند برابر کند و افزایش بدهد؛ ما اگر درصورتیکه تولیدمان را دانش بنیان کردیم، در واقع نوعِ نیروی انسانی شاغل را ارتقاء می دهیم؛ یعنی چه کسی می آید در مجموعه ی دانش بنیان کار می کند؟ جوان تحصیل کرده ی ما. وقتی که ما توانستیم شرکتهای دانش بنیان را توسعه بدهیم، همه ی این جوانها به کار جذب می شوند و کیفیت نیروی انسانیِ دستگاههای کاری ما بالا خواهد رفت، ارتقاء پیدا خواهد کرد؛ نخبگان می آیند [کار] می کنند و دیگر نخبگان ما مجبور نیستند که به مشاغل خدماتیِ کم ارزش رو بیاورند و توجه نمایند. برای شرکتهای دانش بنیان باید ضوابط کیفی تعیین بشود برای شرکتهای دانش بنیان باید ضوابط کیفی تعیین بشود؛ بایستی شرکتهایی که به وجود می آیند یک خصوصیاتی داشته باشند در آن نوآوری باشد؛ یکی این که کاهش ارزبری وجود داشته باشد. ما الان در یک مواردی برای واردات یک محصول ارز زیادی مصرف می کنیم؛ اگر این شرکت دانش بنیان این را تولید نماید یا به تولید نزدیک بکند، این یا کاهش ارزبری دارد یا بکلی ارزبری را از بین می برد؛ این یکی از معیارها است. به طور واقعی از شرکتهای دانش بنیان حمایت شود یک نکته دیگر در مورد این تولید دانش بنیان اینست که ما واقعاً از شرکتهای دانش بنیان حمایت کنیم؛ بخشهای دولتی حمایت کنند. مهم ترین مصرف کننده تولیدات در کشور دولت می باشد. خب دولت می تواند از تولیدات دانش بنیان استفاده کند؛ یعنی این [مسئله ی] پیشگیری از واردات بی رویه که ما مکرر عرض کرده ایم، یک مورد و مصداق تامش اینجا است که از اینها، از این شرکتها، از تولیداتشان حمایت بشود.
انقلاب، دانشگاه را جایگاه نخبه پروری برای پیشرفت کشور و حل مسائل کشور می داند رهبر معظم انقلاب در ۶ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دیدار تعدادی از دانشجویان در بیست و چهارمین روز از ماه مبارک رمضان بر موضوع دانشگاه تاکید نمودند و خاطرنشان کردند: امروز جمهوری اسلامی می تواند حقاً به دانشگاه هایش افتخار کند، تربیت نخبگان برجسته در پس از انقلاب محقق شده و دانشگاه جایگاهی برای نخبه پروری است. ایشان در قسمت هایی از صحبت خود به اهمیت مسئله دانشگاه پرداختند و یادآور شدند: «دو جور نگاه به دانشگاه وجود داشت: یکی اینست که انقلاب، دانشگاه را یک جایگاهی برای نخبه پروری می دانست برای پیشرفت کشور و حل مسائل کشور؛ نظر انقلاب به دانشگاه این است؛ در حالیکه نگاه آن جریان واپسگرا و ضدانقلاب به دانشگاه اصلاً این نبود؛ آنها دانشگاه را در کشور تشکیل دادند و اداره کردند برای مهره سازی، تا کسانی از درون خود ملت و از خود ملت کاری را انجام بدهند که آنها از بیرون می خواستند انجام بدهند. پیش از انقلاب می خواستند «دانشمندِ مصرفی» و «جامعه مصرفی» تولید کنند خب، این هم یک چالش بود. آنها می خواستند «دانشمندِ مصرفی» و «جامعه مصرفی» تولید کنند با دانشگاه. «دانشمند مصرفی» یعنی آن کسی که مصرف کننده ی دانش غربی است، آن هم نه دانش پیشرفته، [بلکه] دانش عقب افتاده، دانش منسوخ شده. «جامعه ی مصرفی» یعنی همین دانشمندِ تحصیل کرده ی مصرفی وقتی می آید در جامعه، وقتی مدیریت را به عهده می گیرد و مانند اینها، یک جامعه ی مصرفی به وجود می آورد، بازار مصرف محصولات غربی تولید می کند. یک موردِ چالشیِ دیگر در مورد دانشگاه ها این بود که هدف انقلاب ایجاد دانشگاه متدین بود، که جوان کشور وقتی می آید دانشگاه و چند سال در دانشگاه می ماند و بعد می آید بیرون، باید متدین بیاید بیرون، حتی متدین تر از وقتی که وارد دانشگاه شد، [اما] هدف آنها درست عکس این بود؛ آنها می خواستند از دانشگاه دین زدایی کنند و کردند. البته در این هدف دین زدایی، به صورت کامل موفق نشدند. کار بزرگ انقلاب برای دانشگاه هویت بخشی به دانشگاه و هویت بخشی به ملت ایران بود خب، انقلاب چه کار کرد برای دانشگاه؟ کار بزرگی که انقلاب برای دانشگاه کرد عبارت بود از هویت بخشی به دانشگاه، به تبعِ هویت بخشی به ملت ایران. انقلاب به ملت احساس هویت داد، آرمان داد، احساس شخصیت و استقلال داد، افق دید روشن داد؛ امروز جمهوری اسلامی، اولاً می تواند به دانشگاهش افتخار کند؛ ثانیاً موظف است دغدغه دانشگاه را داشته باشد. دانشگاهِ امروز با دانشگاهِ اول انقلاب واقعاً قابل قیاس نیست. از لحاظ تعداد دانشجو؛ آن روز تعداد دانشجوهای همه ی دانشگاه های کشور حدود ۱۵۰ هزار نفر بودند، امروز تعداد دانشجو میلیونی است؛ از لحاظ استاد؛ همه اساتید دانشگاه های تهران در اول انقلاب حدود پنج هزار نفر بودند؛ امروز ده ها هزار استاد داریم که در میان اینها اساتید برجسته ای وجود دارند. بعد، پیشرفت علمی چشمگیر؛ آن روز ما از لحاظ کار علمی واقعاً هیچ چیز افتخارآمیزی در دانشگاه نداشتیم؛ امروز به فضل الهی، به توفیق الهی کارهای علمی چشم گیر و بزرگی در دانشگاه انجام گرفته و باز هم دارد به وسیله اساتید، به وسیله کارگاه های آموزشی، به وسیله دانشجوهای نخبه انجام می گیرد. تربیت نخبگان برجسته؛ ما امروز چقدر نخبه در کشور داریم. حالا یک عده ای از کشور می روند، یک عده هم عزا می گیرند که [آنها] از کشور رفتند؛ خب بله، ما دوست داریم که نخبه ها در کشور بمانند اما آن تعدادی که از نخبه ها در کشور می باشند، چندین برابر آن کسانی هستند که رفته اند؛ خوشبختانه دانشگاه های ما از این جهات خیلی خوب است. حضور دانش آموختگان دانشگاه ها در مدیریت های دولتی؛ ما مدیران خوبی داشته ایم در دوره های مختلف؛ مدیران خوب داشتیم؛ مدیران بسیار خوبی [بوده اند]؛ الان هم که هستند؛ الان کسانی که هنوز به تعبیر عامیانه دهنشان بوی شیر دانشگاه را می دهد، در دولت و در مجلس و امثال اینها حضور دارند؛ این یکی از افتخارات دانشگاه کشور است. بعد هم حضور نمودارهای اسلامی و دینی ممتاز؛ این جور نیست که بنده بی اطلاع باشم از مشکلات فکری و دینی و رفتاری دانشگاه های امروز؛ کم و بیش بی خبر نیستم اما حضور دین در دانشگاه های کشور یک حضور کاملاً برجسته و نمودار و شوق انگیز و بی نظیر است؛ بطور قطع در دنیای اسلام، ما این همه جوان اهل تعبد، اهل اعتکاف، اهل نماز مستحبی، اهل نماز جماعت، اهل دعا، اهل احیاء و قرآن سر گرفتن در دانشگاه ها نداریم؛ در هیچ جای دنیای اسلام چنین چیزی وجود ندارد و در اینجا بحمدالله هست. چرا باید دغدغه دانشگاه را داشت؟ هدف دشمن هویت زدایی و آرمان زدایی از دانشگاه است در درجه اول، هویت زدایی از دانشگاه و آرمان زدایی از دانشگاه است؛ آن چیزی که در درجه اول باید دغدغه اش را داشت و برایش نگران بود این است؛ بایستی برای این فکر کرد؛ همه باید فکر کنند؛ هم مدیران دانشگاهی، هم فعالان علمی دانشگاه مثل اساتید و محققین دانشگاهی، هم شما دانشجوها و هم مسئولین کشور باید به این بیندیشند. خب به برکت انقلاب، میراث عظیم اندیشه و فرهنگ در کشور احیا شد؛ این بایستی محو بشود یا کم رنگ بشود؛ [هدف دشمن] اینست. آرمان زدایی [هم] یعنی بی تفاوت کردن افراد نسبت به فقر و فساد و تبعیض؛ نسبت به این سه شیطان بزرگ و سه عنصر پلید در جامعه ی منحرف فقر و فساد و تبعیض که باید از بین برود، باید با این مبارزه بشود، اینها را بی تفاوت کنند؛ بی تفاوت شدن نسبت به سلطه ی فرهنگ غربی، کم انگیزه شدن در رابطه با ی شاخص های انقلاب اسلامی. توصیه به دانشجویان به منظور پرهیز از انفعال و ناامیدی من چند سفارش دارم؛ سفارش من به شما دانشجوها پرهیز از انفعال و ناامیدی است؛ مواظب باشید گرفتار انفعال نشوید، گرفتار ناامیدی نشوید. تقوا به خرج بدهید؛ مواظب باشید به افق پشت نکنید، به قله پشت نکنید، همیشه به سمت قله و به سمت افق روشن حرکت کنید. بنشینید فکر کنید. شماها خوش استعدادید، خوش فکرید، روی مسئله فکر کار کنید. فکر «بایدها» و «نبایدها» را معین می کند، با مسائل کشور مماس بشوید. تحقیق کنید، دانشجوها می توانند گفتمان سازی کنند؛ مطالبه گری کنید، جوانهایی که در رده های مدیریتی قرار گرفته اند اهتمام کنند این مسئولیت فعلی را پله ای برای مسئولیت های بالاتر قرار ندهند.» خصوصیت شرکتهای دانش بنیان اینست که بیکاریِ دانش آموختگان را از بین می برد مقام معظم رهبری در ۱۹ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در دیدار کارگران بر موضوع تولید دانش بنیان تاکید نمودند و یادآور شدند: «یکی از موارد و یکی از چیزهایی که می تواند این فرصتهای شغلی را زنده کند، [توسعه ] همین شرکتهای دانش بنیان است که ما امسال گفتیم.[۴] خصوصیت شرکتهای دانش بنیان اینست که بیکاریِ دانش آموختگان را از بین می برد. ما امروز در آمارهای بیکاری که نگاه می نماییم، درصد بیکاری دانش آموختگان دانشگاه های کشور از همه ی قشرهای دیگر بیشتر است. شرکتهای دانش بنیان جواب این خلأ را می دهند، میتوان یک شکلی، یک رابطه ای درست کرد که اشتغال را افزایش بدهد. همکاری دانشگاه و صنعت باید کاری کند که دانشجو از دوران دانشجویی با صنعت ارتباط پیدا کند این همکاری دانشگاه و صنعت که این را هم ما سال ها پیش به یکی از رؤسای جمهور گفتیم و بالاخره این معاونت علمی رییس جمهور راه افتاد؛ که کار عمده اش همین است که ارتباط بدهد دانشگاه را به صنعت؛ یعنی دانشجو از دوران دانشجویی با صنعت ارتباط پیدا کند، هم برای صنعت خوب است و دانش جدید سرریز می شود، ابتکارات سرریز می شود، هم برای دانشگاه خوب است برای خاطر این که اعتبارات به سمت دانشگاه می آید، پول و درآمد دارد برای یک دانشگاه؛ این کار باید انجام بگیرد. ترتیبی بدهید که رتبه های بالای علمی کنکور معلمی را انتخاب کنند در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ معظم له در دیدار معلمان به مسئله انتخاب معلمان از میان رتبه های برتر کنکور اشاره کردند و تاکید کردند: «کیفیت معلم مهم است؛ کیفیت معلم! هم کیفیت سواد و درس و علم و امثال اینها؛ این جور نباشد که بطورمثال رتبه های پایین کنکور بروند سراغ این قضیه، نه؛ ترتیبی بدهید که رتبه های بالای علمی، و بعد، از لحاظ اخلاقی، تربیت اخلاقی، تربیت دینی، تدین، دین باوری [وارد آن شوند]؛ اینها کیفیت های لازم در معلم است، اینها مورد نیاز است. علم نافع و پیشرفته در موضوعات راهبردی و اساسی و کاربردی، نیاز حتمی و فوری کشور است حضرت آیت الله خامنه ای در ۳۰ خرداد ۱۴۰۱ در پیامی به همایش بزرگداشت روز بسیج اساتید فرمودند: «علم نافع و پیشرفته شما چه در موضوعات راهبردی و اساسی و چه در مسائل نقد و کاربردی، نیاز حتمی و فوری کشور است. فعالیت استاد بسیجی تنها تعلیم نیست، پیشرفت علمی، نوآوری در ماهیت دانش و زبان آن، آمیختن آموزش با اخلاق و تربیت نفسانی، همت گماشتن به دوگانه: فراگیری تازه های علمی، و اجتهاد و تولید علم، و وظائف دیگری از این قبیل نیز در زمره ی مسئولیت های استاد علم است، و شما بسیجیان عزیز در همه این زمینه ها می توانید پیشتاز و پیشران باشید.»
نخبگان علمی و دانشگاهی جزو ارکان پیشرفت کشورند رهبر معظم انقلاب در ۲۷ مهرماه ۱۴۰۱ در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر تحصیلی بر مسئله نخبه تاکید ویژه کردند و یادآور شدند: «نخبه علمی و اساساً دانشگاه، جزو ارکان پیشرفت کشورند؛ یعنی یک رکنِ مهم پیشرفتِ کشور، دانشگاه و در دانشگاه هم به طور عمده نخبگان علمی هستند. این که شما می بینید در مقاطع مختلف، سعی شده که دانشگاه ها تعطیل بشود، کلاس ها تعطیل بشود، بچه ها سر کلاس نروند، استاد نرود و از این کارها، ناشی از این است؛ چون دانشگاه نقش اساسی دارد. هر چه دانشگاه را بتوانند لنگ کنند، تعطیل کنند، خراب کنند، ناقص کنند، برای دشمنان کشور و [دشمنان] پیشرفت کشور مغتنم است. با انقلاب اسلامی زمینه برای نخبه پروری فراهم شد با همه اعتقاد و با قابلیت اثبات این را عرض می کنم که با انقلاب اسلامی زمینه برای نخبه پروری فراهم گردید. اولاً توسعه دانشگاه ها؛ شما ببینید کجای کشور الان دانشگاه ندارد. بعد هم دانشگاهیان؛ گسترش دامنه ی دانشگاهی؛ انبوه پژوهشگاه هایی که در کشور هستند؛ اندیشکده، پژوهشکده، پژوهشگاه. فراوان در خیلی جاهای کشور اینها هستند. این توسعه علم در کشور خیلی چیز باارزشی است. این زمینه نخبه پروری است؛ الان شاید صدی نود استادهای امروز، نسلشان تربیت شده های اساتید دانشگاه خودمان هستند؛ کار کردند، تلاش کردند. خب، جمهوری اسلامی دانشگاه را گسترش یافته می خواست، توانا می خواست، و این بحمدالله انجام گرفت، دانشگاه هم از این فرصت تاریخی بهره برد و خودش را توسعه داد. نخبگان دانشگاهی مایه آبروی ایران شدند بدون مبالغه باید بگوییم نخبگان دانشگاهیِ ما مایه آبروی ایران شدند. شما نسل جوانِ نخبگان هستید. پیش از شما هم، در نسل های پیش از شما، نخبگان زیادی در این چهل سال وجود داشتند؛ آبرو دادند به کشور. در هر مسئله ای که دانشمندان ما ورود کردند و متمرکز شدند، کاری کردند که در محافل علمیِ جهان مورد تحسین واقع شد. بطورمثال تحقیقات و دستاوردهای پژوهشگاه رویان، نه فقط در مسئله ی سلول های بنیادی، که در شبیه سازی حیوان زنده، این صورت گرفت. پیشرفت در بیوشیمی و دست یافتن به کرسی یونسکو در این رشته؛ یا یک نمونه دیگر، انتقال ماهواره به فضا است؛ دستاوردهای بنیادین در صنعت هسته ای. ساخت تجهیزات پیشرفته موشکی و پهپادی. انتظار از نخبه؛ تبدیل ظرفیت خدادادی به ظرفیت ملی و حل مسائل کشور نخستین انتظار از نخبه اینست که ظرفیت برتری را که خدای متعال به شما داده تبدیل کنید به ظرفیت ملی. یعنی این قابلیت را در خدمت حل مسائل کشور قرار بدهد. متأسفانه بعضی این کار را نمی کنند؛ می روند میوه شان را به دیگری می دهند؛ گاهی هم آن دیگری دشمن است، به دشمن می دهند؛ نخبه باید کنار مردم خودش بماند. نمیگویم مهاجرت نکند، برود اما برای مردمش برود، برود به جهت اینکه برگردد اینجا برای کشورش کار کند. یک توقع دیگری که از نخبگان هست، اینست که غفلت نکنند. اینجا دو جور غفلت وجود دارد: یکی غفلت از توانایی های خود است. اگر شما از توانایی های خودتان غفلت کنید، دیگر تلاش نخواهید کرد. برخی از نخبگان ما به یک حدی که میرسند متوقف می شوند؛ این ناشکری است، هر چه شما از این تواناییِ نخبگی استفاده کنید، این چشمه بیشتر در درون شما خواهد جوشید، نخبه تر خواهید شد؛ هر چه بیشتر کار کنید، بیشتر خواهد شد. اسیر سرگرمی های زیان بار نشوید. غفلتِ دیگر [غفلت از] ظرفیت های کشور است. نخبه های کشور از ظرفیت های عظیم و وسیع کشور باخبر هستند؟ من فکر نمی کنم؛ دیگری هم غفلت از دشمن است. از دشمن هم نباید نخبه های ما غافل بشوند. دشمن گاهی بعنوان یک چهره ی علمی جلو می آید. بسیاری از این مراکز علمی که دعوت می کنند استادها را، گاهی اوقات دانشجوها را، اعضائی که خودشان را در آن هیئت علمی نفوذ داده اند، اعضای امنیتی سی آی ای و موساد و مانند اینها را بعنوان چهره ی علمی می نشینند و ارتباطات برقرار می کنند. انتظار از دستگاه ها برای نخبه ها یک کلمه است: حمایت اما انتظاراتی هم که از دستگاه ها برای نخبه داریم، بخش مهمی است. در یک کلمه: حمایت. از دستگاه ها توقع داریم که از نخبگان حمایت کنند. این حمایت همیشه به معنای پول دادن نیست. گاهی پول دادن مضر است؛ حمایت [باید] عاقلانه، بخردانه و با عنایت به جوانب متعدد باشد. یکی از موارد حمایت اینست که چه نخبه ای که در ایران درس خوانده، چه نخبه ای که در خارج درس خوانده و آمده ایران دو توقع دارند؛ این دو توقع را برآورده نماییم برایشان: یک توقعشان اشتغالِ مناسب با دانششان است؛ یک توقعشان امکان ادامه تحقیقات است؛ ارتباط با مراکز علمی دنیا؛ این دو توقعِ نخبه های ما است، توقع زیادی نیست. بنده اطلاع دارم که نخبه ای می خواهد در هیئت علمی دانشگاه وارد بشود، [ولی] با انواع و اقسام ترفندها جلویش را می گیرند و نمی گذارند؛ چرا؟ بر اثر همین رفتارها برگشته اند رفته اند! در این حوزه هر چه خرج نماییم، این هزینه نیست، سرمایه گذاری است. وزرای محترم حتما در این حوزه کار کنند، تلاش کنند. نگذارید نخبه از دانشگاه مایوس بشود؛ شاخص ارزیابی نخبه را اصلاح کنیم انتظار می رود، شاخص ارزیابی نخبه را اصلاح نماییم. امروز شاخص ارزیابی استاد و نخبه و غیره غالباً مقالات است؛ این درست نیست. شاخص ها را حل مسئله قرار بدهید. بخواهید حل کنند؛ این جمع، این گروه نخبه، این شخص نخبه، این استاد نخبه، یک مسئله ای را حل کند برای دستگاههای ذی ربط؛ این شاخصِ ارتقا باشد، این شاخصِ پذیرش بعنوان رتبه ی برتر باشد؛ ناامید کردن نخبه ها و بی آینده نشان دادن نخبه ها بخشی از جنگ نرم دشمن است یک نکته هم این که به نخبگان ما افق روشن نشان داده بشود. بعضی ها نخبه را مایوس می کنند، افق را تاریک نشان می دهند؛ این خلاف واقع است؛ افق روشن است، باید نشان داد، باید آنها را دلگرم کرد. هم استاد، هم مدیران آموزش عالی، هم فعالانی که در رسانه ها کار می کنند چه صاحبان صنایع و شرکتهای دانش بنیان، فضا را فضای شوق انگیزی برای نخبه ها قرار بدهند. امروز ناامید کردن نخبه ها و بی آینده نشان دادن نخبه ها به نظر من بخشی از جنگ نرم دشمن است. اهتمام دشمن همین است که نخبگان کشور را بی آینده نشان بدهد. برکات هوش و استعداد جوان متولد دهه شصت و هفتاد در قسمت های علمی و فناوری کشور حضرت آیت الله خامنه ای در ۱۱ آبان ماه ۱۴۰۱ در دیدار دانش آموزان در آستانه سیزدهم آبان ماه، روز دانش آموز و روز ملی مبارزه با استکبار در بیاناتی بر موضوع نیروی انسانی با استعداد تاکید نمودند و فرمودند: ما امروز داریم برکات هوش و استعداد جوان متولد دهه شصت و هفتاد را جلوی چشم خودمان می بینیم. الان جوانهایی و این کسانی که امروز در بخشهای علمی گوناگون، بخشهای فناوری متعدد دارند نوآوری می کنند، دارند تازه سازی می کنند در برخی از بخشها کشور را جزو چهار پنج کشور اول دنیا قرار می دهند، همان متولدین دهه ی ۶۰ و دهه ی ۷۰ و مانند اینها هستند؛ امروز به ثمر رسیده اند؛ و ان شاء الله ملت ایران برکات متولدین دهه ۸۰ را و دهه ی ۹۰ را هم در آینده خواهد دید. کارآمدی تفکر بسیجی در سنگر علم و محیط علم و تحقیق رهبر معظم انقلاب در ۵ آذرماه ۱۴۰۱ در دیدار بسیجیان به مناسبت هفته بسیج مستضعفان در بیاناتی بر مسئله تفکر بسیجی در سنگر علم تاکید نمودند و گفتند: «در محیط علم و تحقیق، در لابراتوار ها، بسیج کارآمد بود؛ جوانانی که اهل علم بودند، اهل تحقیق بودند، اهل دانش بودند، روحیه بسیجی داشتند، در لابراتوار ها [فعالیت داشتند]؛ هم در قضیه ی کرونا و هم غیر کرونا در قضایای مختلف. بسیجی در هر فعالیتی که می کند، عنصر معنویت را در آن فعالیت برجسته می کند.» گوشزد کردن خطر ضعیف شدن جهش علمی کشور به اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی معظم له در ۱۵ آذرماه ۱۴۰۱ در دیدار اعضای شورایعالی انقلاب فرهنگی به نکاتی اشاره کرده و تاکید کردند: «در یک دوره ای، حدود یکی دو دهه پیش، یک حرکت وسیع و عمیقی در زمینه پیشرفت علم در کشور صورت گرفت. آن هم باز به خاطر همین بود که یک گزاره درستِ صحیحِ عبور از مرزهای دانش عنوان شد و همه گیر شد و پذیرفته شد، دنبال گیری شد، تعقیب شد و نتیجه این شد که ما از لحاظ علمی واقعاً یک حرکت بزرگی در کشور انجام دادیم؛ یعنی واقعاً جهش علمی در کشور به وجود آمد. به دنبال آن، در بخشهای مختلف جهش فناوری به وجود آمد؛ این، اتفاق افتاد؛ این واقعیتی است که وجود دارد. الان آن طور که انسان احساس می کند، با گزارشهایی که می رسد، این حرکت ضعیف شده. این خیلی خطرناک است! دنیا که متوقف نمی گردد، رقبا که متوقف نمی شوند؛ دائم درحال حرکت و پیشرفتند. ما اگر درصورتیکه توقف نماییم، بطور قطع عقب می افتیم و عقب افتادگی علمی به معنای زیر دست قرار گرفتن است. اگر بخواهید کشور زیر دست قرار نگیرد، ما باید از لحاظ علمی دستِ بالا را در بخشهای مختلف دانش در کشور داشته باشیم؛ و این احتیاج دارد به حرکت مجدد؛ واقعاً روی این مسئله فکر کنید.» لزوم ارتباط بین المللی مجموعه های دانشجویی رهبر معظم انقلاب در ۱۲ دیماه ۱۴۰۱ در دیدار اعضای اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا در بیاناتی بر موضوع ارتباط بین المللی مجموعه های دانشجویی تاکید نمودند و فرمودند: «مسئله علم و پیشرفت علمی، در کشور یک مسئله رایج و اصلی شده دیگر؛ یعنی در محیط های خواصی بعنوان یک گفتمان مطرح است، مسئله پیشرفت علمی و عبور از خطوط مقدم علم در دنیا یک چیزی است که امروز مطرح است. این نباید کهنه بشود؛ این نبایستی فراموش بشود؛ نباید تصور بشود که وقتی ما به جنبه های دینی یا جنبه های انقلابی توجه می نماییم، از پیشرفت علم غافل می شویم؛ مطلقاً این جوری نباید تصور بشود. فرصت دارید که در دانشگاه های دنیا که تنوع های علمی دارند، کارهای علمی پیشرفته دارند و خیلی هایشان از ما در خیلی از موارد علمی پیشرفته ترند، در این دانشگاه ها حضور داشته باشید؛ از این فرصت حداکثرِ استفاده را بکنید.» به کارگیریِ زنانِ فرزانه، کارآمد، دانشمند و عاقل در رده های گوناگونِ تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور حضرت آیت الله خامنه ای در ۱۴ دیماه ۱۴۰۱ در دیدار اقشار مختلف بانوان بر موضوع پیشرفت علمی زنان در بعد از انقلاب اسلامی تاکید نمودند و گفتند: «موضوعِ به کارگیریِ زنانِ فرزانه ما، کارآمد ما، مجرب ما، دانشمند و عاقل و فهمیده ما در رده های گوناگونِ تصمیم سازی و تصمیم گیری کشور؛ مطلب مهمی است. ایشان در بخشی از صحبت های خود فرمودند: «در دوره ی قبل از انقلاب، زنان فرزانه، فهمیده، دانشمند، تحصیل کرده، اهل تحقیق و صاحب پژوهش در زمینه های مختلف، اندک بودند؛ این همه استاد دانشگاه زن، این همه پزشک متخصص و فوق تخصص زن، این همه دانشمند محقق در بخشهای مختلف دانشهای پیشرفته، فناوری های پیشرفته، زنان دانشمند، زنان فرهیخته آنجا مشغول کار هستند. این در قبل از انقلاب سابقه نداشت؛ این کاری است که انقلاب کرد. این همه دانشجوی دختر، که در برخی از سال ها شما می بینید دانشجوهای دختر در آمارها بیشتر از دانشجوهای پسرند. [این] خیلی مدلول دارد؛ این همه میل به تحصیل علم.» کسانی که آمدند وارد اغتشاشات شدند مراکزی را هدف گیری کردند که تحصیل علم را تعطیل کنند رهبر معظم انقلاب در ۱۹ دیماه ۱۴۰۱ در دیدار مردم قم به مناسبت سالروز قیام نوزدهم دی در بیاناتی بر موضوع از بین بردن نقطه های قوت کشور از جانب دشمن تاکید نمودند و گفتند: «این کسانی که آمدند وارد اغتشاشات شدند و اینها را راه انداختند، هدفشان مرتفع ساختن ضعف های کشور نبود؛ هدفشان از بین بردن نقطه های قوت کشور بود. اینها می خواستند نقاط قوت ما را از بین ببرند: امنیت ما را امنیت یکی از نقاط قوت کشور ما است مسئله ی تحصیل علم را؛ ما دائم افتخار می نماییم که از لحاظ علمی چنین پیشرفت کرده ایم؛ خب تحصیل علم در کجا است؟ در مراکز تحصیلی، مراکز علمی، مراکز تحقیقی است دیگر؛ اینها این مراکز را هدف گیری کردند که تعطیل کنند که تحصیل علم انجام نگیرد؛ امنیت نباشد، تحصیل علم نباشد.»
جوری حرکت نماییم که پنجاه سال بعد اگر کسی در دنیا خواست حرفِ علمیِ نو بشنود، مجبور باشد فارسی یاد بگیرد ایشان در ۱۰ بهمن ماه ۱۴۰۱ در دیدار کارآفرینان، تولیدکنندگان و دانش بنیان ها به مناسبت «سال تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» بار دیگر بر موضوع دانش بنیانی تاکید نمودند و فرمودند: «آنچه بنده در ذهن خودم، در مقابل چشمِ ذهنی و عقلی خودم از آینده ی کشور و از آینده ی ملت و از پیشرفت دانش این کشور مشاهده می کنم، خیلی بیشتر از آن چیزی است که در این حدسیاتِ متعارف اظهار می شود یا فکر می شود. ما نیروی انسانی متخصص زیاد داریم؛ خوشبختانه یکی از افتخارات و امتیازات ما در کشور اینست که ما نیروی متخصص خیلی داریم. بله، داشتنِ نیروی انسانیِ جوانِ متخصص یک افتخار است اما اگر شغل نداشت و بیکار ماند چه؟ یک سرافکندگی است، دیگر افتخار نیست. ما آن وقت بنشینیم مدام به خودمان بگوییم: «چرا مهاجرت می کنند، چرا خارج میروند»! خب باید کار بدهید. این که می بینید این جوان اینجا می آید، با شجاعت اظهار می کند که ما این کار را کرده ایم، و این کار را می توانیم بکنیم و مانند اینها، به خاطر اینست که اینها در دانش پیشرفت کرده اند، راه علم باز شد. گفتیم بروید خطوط مقدم علم را بشکنید، از آن عبور کنید، بروید جلو؛ اکتفا نکنید به این که در قسمتهای مؤخرِ قافله ی علمی جهان باقی بمانید. آن چیزی که من بعنوان یک آرزو، چند سال پیش از این مطرح کردم و باید به این آرزو برسیم، اینست که گفتم ما باید جوری برنامه ریزی نماییم، جوری حرکت نماییم که پنجاه سال بعد اگر کسی در دنیا خواست حرفِ علمیِ نو بشنود، مجبور باشد فارسی یاد بگیرد تا بتواند سخنِ علمیِ نو را بشنود. ما باید این جوری حرکت نماییم. آن «پنجاه سال» که من گفتم، حالا بیشتر از ده سالش گذشته؛ باید دنبال کنید.» حضور زنان در قسمت های علمی و عملی و جهادی و مسئولیت پذیری و مدیریتی مایه افتخار کشور مقام معظم رهبری در ۱۴ بهمن ۱۴۰۱ در مراسم جشن تکلیف دختران دانش آموز در آستانه ولادت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در بیاناتی بر مسئله حضور زنان در قسمت های علمی و عملی و جهادی و مسئولیت پذیری و مدیریتی اشاره کردند و یادآور شدند: «زن های برجسته مهمی داریم؛ اینها مایه افتخارند و در کشور ما زیاد هستند و شما اهتمام کنید جزو این زنان بشوید. چه جوری؟ درس بخوانید؛ درس هایتان را باید خوب بخوانید، تکالیف درسی را باید خوب انجام بدهید، کار کنید، فکر کنید، کتاب بخوانید تا ان شاءالله در آینده جزو زن های بزرگ بشوید.»
منبع: 21th.ir
این مطلب بیست و یکم را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب