آیا ما در حقیقت مریخی هستیم؟!
ناسا 18 ام ماه فوریه، مریخ نورد ˮاستقامتˮ(Perseverance) را به سمت جو کم قطر مریخ خواهد فرستاد تا دوره ی جدیدی در اکتشافات فضایی شروع شود.
به گزارش بیست و یکم به نقل از ایسنا و به نقل از سالون، ناسا ۱۸ ام ماه فوریه، مریخ نورد "استقامت"(Perseverance) را به سمت جو کم قطر مریخ خواهد فرستاد تا دوره ی جدیدی در اکتشافات فضایی شروع شود. فرود بر روی دهانه ی جزرو(Jezero)که در شمال خط استوای مریخ قرار دارد کار ساده ای نخواهد بود.
طبق گفته ناسا تنها حدود ۴۰ درصد از ماموریت های مریخ موفقیت آمیز بوده است. اگر این ماموریت موفقیت آمیز باشد مریخ نورد استقامت می تواند نظر ما در مورد زندگی فرازمینی را به کلی تغییر دهد. دلیل آن این است که دانشمندان معتقدند "جزرو" که یک دهانه ی برخوردی با عرض ۲۸ مایلی(۴۵ کیلومتر) است مکانی ایده آل برای یافتن شواهدی در مورد وجود حیات میکروبی قدیمی در مریخ است.
هنگامی که "استقامت" بر روی مریخ فرود بیاید آغاز به جمع کردن سنگ های مریخ و نمونه های خاک می کند که به زمین بازگردانده می شود. این نوع ماموریت بعنوان ماموریت "بازگشت نمونه" شناخته می شود که در نوع خود بسیار نادر است برای اینکه هزینه های آن زیاد است. در حقیقت تا حالا ماموریت "بازگشت نمونه" از یک سیاره ی دیگر انجام نشده است.
هنگامی که خاک مریخ به زمین برسد در طول دهه ها دانشمندان آنرا برای یافتن نشانه هایی از حیات در گذشته مطالعه خواهند کرد.
با این وجود برخی دانشمندان معتقدند نمونه های مریخ می تواند به سوال بزرگ تری نیز پاسخ دهد: آیا حیات اولین از مریخ نشأت گرفته است؟
بااینکه این فرضیه که حیات ابتدا در مریخ به وجود آمده و سپس به زمین رسیده کمی تخیلی به نظر می آید، خیلی از دانشمندان معروف آنرا جدی می گیرند. نام این نظریه ی کلی که حیات جای دیگری شکل گرفته و سپس توسط سیارک ها و بقایای فضایی به زمین رسیده "پان اسپرمیا"(Panspermia) است.
در حقیقت این نظریه در جامعه علمی کاملا پذیرفته شده نیست اما بنظر می رسد در حال گسترش است و دانشمندانی مثل گری روکان(Gary Ruvkun) که استاد ژنتیک در دانشکده ی پزشکی "هاروارد" است می گویند که این نظریه به نظر بدیهی می رسد.
شواهد با بررسی نحوه ی حرکت بقایای فضایی در منظومه ی شمسی جوان شروع می شود. در حقیقت شواهدی از تبادل سنگ های مریخ به زمین وجود دارد. شهاب سنگ های مریخی در قطب جنوب و دیگر نقاط جهان پیدا شدند و طبق گفته مرکز بین المللی جمع آوری شهاب سنگ تعداد آنها ۱۵۹ عدد تخمین زده شده است.
روکان می گوید: این سنگ ها را از آن جهت می توان به مریخ نسبت داد که درون آنها گازهایی وجود دارد که شبیه به گازهایی است که توسط فضاپیمای وایکینگ(Viking) در جو مریخ دیده شده است. در نتیجه تبادلی بین زمین و مریخ رخ داده است و احیانا بیشتر از جانب مریخ به زمین برای اینکه جهت جاذبه مریخ به زمین سراشیبی است.
به اعتقاد روکان که تخصصش ژنومیک است، زمان بندی "حیات سلولی" است که ثابت می کند حیات از سیاره ی دیگری به زمین رسیده، شاید از مریخ و یا شاید مریخ هم حیاتش را از سیاره ی دیگری گرفته باشد.
روکان می گوید: ژنوم های ما تاریخ حیات را آشکار می کنند و شواهدی در مورد نیاکان ما که میلیون ها و یا حتی میلیاردها سال پیش می زیسته اند به ما می دهند.
آر ان آ(RNA) قبل از دی ان آ(DNA) وجود داشته و این مساله توسط تمام علوم زیست شناسی پذیرفته شده پس ما نخستین گام های تکامل را می دانیم.
به لطف پیشرفت های ژنومیک درک ما از آخرین نیاکان مشترک جهانی به مفهوم ارگانیسمی که تمام حیات کره زمین از آن به وجود آمده بیشتر شده است. دانشمندان با مطالعه ژنتیک تمام ارگانیسم های موجود در زمین، درک خوبی از نیاکان تک سلولی ما پیدا کرده اند. آنها همین طور ترتیب زمانی را می دانند. همه اشکال زندگی مدرن از یک موجود زنده تک سلولی ناشی می شود که حدود ۳.۹ میلیارد سال پیش زندگی می کرده است، تنها ۲۰۰ میلیون سال بعد از ظهور آب مایع. این مدت زمان، طولانی نیست و آخرین نیاکان مشترک ما در پیچیده ترین شکلی بودند که یک ارگانیسم می تواند به آن تبدیل گردد.
روکان می گوید: دو احتمال وجود دارد. یا روند تکامل و رسیدن به ژنوم های امروزی ساده است و یا دلیل سریع به نظر رسیدن آن این است که شروع حیات از سیاره ی ما نبوده بلکه ما آنرا از سیاره ی دیگری گرفته ایم. او افزود: من این فرضیه را دوست دارم اما دیگران هم نظر من نیستند.
اریک آسفاگ(Erik Asphaug) نیز که استاد علوم سیارات در دانشگاه آریزوناست در این مورد هم نظر روکان است. آسفاگ می گوید: آنچه ما در مورد قدیمی ترین سنگ های زمین می دانیم این است که آنها شواهد شیمیایی از ایزوتوپ های کربن مربوط به چهار میلیارد سال پیش دارند که به ما می گوید حیات به محض آن که امکان شکل گرفتن در زمین پیدا کرده شروع شده است. اگر اینطور باشد پیش بینی جالبی ایجاد می شود.
آسفاگ می گوید: بگذار بگوییم انتظار می رود زمانی که یک سیاره خنک می شود تا آب مایع در آن به وجود آید زندگی در آن شکوفا شود اما فقط با نگاهی به منظومه ی شمسی این سوال مطرح می شود که کدام سیاره زودتر قابل سکونت شد؟ مطمئنا مریخ! قبل از آن که زمین برای سکونت آماده شود مریخ قابل سکونت بوده است.
آسفاگ می گوید: اگر قرار بود حیات از هرجایی شروع شود از مریخ شروع می شد. ما نمی دانیم چه موارد ویژه ای نیاز بوده بطور مثال وجود ماه که زمین را برای پیداش حیات خاص کرده باشد. اما می دانیم نخستین سیاره ای که آب داشته مریخ بوده است. شواهدی قانع کننده وجود دارد و آن تبادل سنگ های دو سیاره است. هرچه بیشتر به گذشته نگاه نماییم برخوردهای بزرگ تری رخ داده است که تعدادی از آنها به بزرگی یک کوه بوده که می توانسه میکروارگانیسم هایی را با خود به زمین بیاورد.
آسفاگ می گوید: زنده ماندن در این سفر با سنگی بزرگ برای میکروارگانیسم ها مشکل ساز نیست و زندگی بر روی سیاره ی دیگر با شرایط مناسب نیز برایشان سخت نیست. هر ارگانیسمی که مقرر است باقی بماند باید در وضعیت دشوار و جابه جایی بین سیاره ای دوام آورد. می توان گفت موجودات میکروبی اولین با شرایط سخت محیطی نباید مشکلی نداشتند.
آوی لوب(Avi Loeb) استاد دانشگاه هاروارد به سالون می گوید: سنگ مریخی پیدا شده در زمین به نام ALH ۸۴۰۰۱ در طول سفرش بیش از ۴۰ درجه ی سانتی گراد گرم نشده بود و می توانست با خودش حیات به همراه آورده باشد.
هر سه دانشمند معتقدند که مریخ نورد استقامت می تواند به نظریه ی پان اسپرمیا اعتبار ببخشد.
آسفاگ می گوید: اگر در مریخ بقایای حیات یافت شود، تعجب نمی کنم اگر آن بقایا به حیات در زمین مرتب باشد.
روکان امیدوار است یکی از دانشمندانی باشد که در نمونه های مریخ به دنبال دی ان ای می گردند. او می گوید آوردن اجرام از مریخ کار سختی است اما این مساله به ما می گوید چه کسی هستیم و از کجا آمده ایم.
لوب اظهار داشت: در صورت اثبات آن ما همه مریخی هستیم! او به شوخی اضافه کرد: شاید کتاب مردان مریخی زنان ونوسی بیش از آن چه فکر نماییم حقیقت داشته باشد.
یا شاید همانطور که روکان باور دارد ما از یک منظومه ی شمسی متفاوت در جهان پخش شده باشیم.
روکان اضافه کرد: به نظر من این نظریه که هر سیاره حیات و تکامل خاص و مستقل خودش را دارد احمقانه به نظر می آید. اینکه حیات در سراسر جهان پخش باشد و ما قسمتی از آن باشیم قابل توضیح تر است و این همه گیری زمان مناسبی برای طرح این ایده است. شاید مردم بالاخره آنرا باور کنند.
این مطلب بیست و یکم را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب